Telescòpi espaciau Spitzer
Lo telescòpi espaciau Spitzer es un telescòpi espaciau de la NASA en servici de 2003 a 2020. Fasiá partida dau programa dei Grandeis Observatòris mai, a respècte deis autreis instruments integrats dins aqueu projècte, èra de talha relativament pichona amb un diamètre de 85 cm e una massa de 950 kg. Èra destinat a l'observacion dins lo domeni de l'infraroge de fenomèns liats a la creacion de l'Univèrs, a la formacion e a l'evolucion dei galaxias primitivas, a la genèsi deis estelas e dei planetas e a l'evolucion de la composicion quimica de l'Univèrs.
Lo desvolopament dau projècte durèt de 1984 a 2003 e veguèt la reduccion constanta de sei performàncias en causa de la demenicion dei budgets de la NASA. Sa mission foguèt devesida en dos periòdes :
- un periòde « freg » de foncionament complèt deis aparelhs embarcats gràcias a una resèrva d'èli liquid que permetiá d'assegurar lo refrejament dau telescòpi. Durèt de 2003 a 2009.
- un periòde « caud » de foncionament degradat après l'agotament de la resèrva d'èli que s'acabèt amb la fin de la mission en genier de 2020.
La mission Spitzer a permés d'observar per lo premier còp divèrsei fenomèns coma :
- lo procès de formacion dei planetas, especialament l'evolucion dau disc d'acrecion.
- de nanas brunas que son d'astres pauc lusents, nombrós e mau coneguts.
- l'estructura de nívols galactics, especialament lei zònas de formacion d'estelas.
- l'identificacion d'exoplanetas.
- la composicion quimica deis astres.