Salses
| Salses | |
| Salses-le-Château | |
.svg)
| |
  | |
| Geografia fisca | |
|---|---|
| 42° 50′ 01″ N, 2° 55′ 11″ E | |
| Superfícia | 71,28 km2 |
| Altitud minimala | 0 m |
| Altitud | 10 m |
| Altitud maximala | 354 m |
| Geografia politica | |
  | |
| Region istorica |  Païses Catalans |
| Comarca | {{{Comarca}}} |
| Estat |  França |
| Region 76 | Occitània |
| Departament 66 | Pirenèus Orientals  |
| Arrondiment | Perpinhan |
| Canton | Ribesaltes |
| Cònsol | Jean-Jacques Lopez (2008-2014) |
| Demografia | |
| • Populacion | 3 514 ab. (Còde INSEE ?) |
| • Densitat | 49,3 ab./km² |
| Informacions complementàrias | |
| Escais | (ca)Salsairot |
| Còdi postal | 66600 |
| Còdi INSEE | 66190 |
| salses-le-chateau.fr | |
Salses (en francés, Salses-le-Château) es una comuna catalana, situada dins lo departament dels Pirenèus Orientals e la region d'Occitània. Es una vila de Rosselhon (Catalonha Nòrd) situada en riba de l'Estanh de Leucata o de Salses e a qualques quilomètres de la còsta Mediterranèa. Lo nom ven del latin e fa referéncia a la font salada al pè de las Corbièras. Es considerat coma lo punt mai septentrional dels Païses Catalans, definits popularament «de Salses a Guardamar», malgrat que en realitat lo mai septentrional siá Òpol i Perellós e es doncas lo tèrme amb Occitània (Lengadòc).
Foguèt un punt estrategic de la Via Domícia entre Perpinhan e Narbona. Lo vilatge tornèt èsser poblat per Anfós II d'Aragon que concediguèt, entre autres privilègis, l'abolicion dels mals usos. A partir del tractat de Corbeil, en 1258, la frontièra entre lo Principat e França foguèt establida entre Salses e Leucata.
Geografia[modificar | Modificar lo còdi]
Istòria[modificar | Modificar lo còdi]
Lo toponim Salses foguèt ja mencionat dins l'Antiquitat. Al sègle I, Pomponi Mela fasiá mencion de Salsulae fons, e al sègle III, de documents pòrtan lo nom de Salsulis coma una estacion etapa de la Via Domícia. Lo toponim s'explica per las aigas saladas, contenent de magnèsi, que sorgisson en divèrses luòcs.
Salses èra un dels 21 luòcs reials de Rosselhon perque presentava fòrça avantatges. Dos representants de la vila de Salses, elegits pels abitants, dispausavan d'un sèti a las Corts de Barcelona.
A partir de la mitat de sègle XI se sona d'una familha senhorala del nom de Salses. Lo nom del primièr es Guillem Oliba e Sàlsens
Edat Mejana[modificar | Modificar lo còdi]
Lo castèl de Salses, que foguèt bastit al tèrme sud d"Occitània amb Catalonha, al sègle XI. Lo primièr document que ne fa mencion es de 1047, proprietat dels comtes de Rosselhon. Dins aquela epòca, l'abadiá de la Grassa aqueriguèt de nòvas tèrras dins lo tèrme de Salses: la font majora e extrèma de Salses, lo seu molin e divèrsas tèrras (1095, 1100 e 1101). Es dins aquel luòc, que se nomena uèi Al damunt dels molins, ont es erigida la Pòrta dels Païses Catalans.
Mas, Anfós II d'Aragon, qu'aviá eretat del comtat de Rosselhon e, en consequéncias, dempuèi lo castèl de Salses, encarguèt l'abat de La Grassa de gestionar la majora partida de las seunas proprietats (1192), e promoguèt la fondacion, sul luòc de l'antica vila de Salses, d'un vilatge nòu ont concediguèt de privilègis
Lo rei Pèire I, filh d'Alfons, balhèt mai de franquesas a las gents de Salses per mejan d'una carta de privilègis (21 de febrièr de 1213).
En 1385 i aviá a Salses 69 lars que las pèstas a las guèrras de la fin de l'Edat Mejana demesiguèt fòrça. A la fin del sègle XV, solament èran 33 e en 1515, pasmens de 10 fuòcs. Una de las causas primièras d'aquela despopulacion es segurament l'arroïnament e lo sacatge de la vila, per las tropas francesas, jos Ferrand II d'Aragon (1496).
Edat Modèrna[modificar | Modificar lo còdi]
La glèisa parroquiala dedicada a Sant Estève que èra estada demolida en 1496 pels franceses, tornèt èsser bastida entre 1552 e 1584, e restaurada jol reialme de Loís XIV de França. L'edifici patiguèt encara a causa de l'afrontament entre catalans e franceses lo 19 de setembre de de 1639. Los catalans vincèron los franceses al crit de Visca la Terra!.
Lo castèl de Salses, qu'es al pè del mont, vigila la plana de Rosselhon e l'ancian camin de Perpinhan a Narbona, correspondent mai o mens l'antica Via Domícia. Al tèrme amb Occitània, als sègles XIII a XVII), lo castèl foguèt un punt estrategic d'importància[1].
Aguèt un ròtle fòrça important pendent la Guèrra de Trenta Ans e dels Segadors
Amb lo tractat dels Pirenèus, signat en 1659, la frontièra entre França e Espanha se transportèt mai de 50 km cap al miègjorn e doncas lo castèl de Salses perdèt son importància militara. Venguèt en 1682 una preson.
Economia[modificar | Modificar lo còdi]
L'economia es basada sus l’agricultura, sobretot la cultura de la vinha. Se produson de vins doces, per l'aperitiu o dessèrts: Ribesaltes (muscat), Costièras de Rosselhon Vilatge (vins roges). La Societat Cooperativa Agricòla dels vins comercializa mai de 140 000 hl de vin.
Los autres produches agricòlas son los fruches: abricòts, persècs e amètlas. E mai, i a ortalissa: saladas, tomata, carchòfa, caul flors, baneta e espargue.
Personatges celèbres[modificar | Modificar lo còdi]
- Arthur Conte, òme politic, jornalista e escrivan.
Galariá d'imatges[modificar | Modificar lo còdi]
Referéncias[modificar | Modificar lo còdi]
Vejatz tanben[modificar | Modificar lo còdi]
Estanh de Leucata o de Salses
Ligams extèrnes[modificar | Modificar lo còdi]
{{Portal Rosselhon (Catalonha Nòrd)}}
.svg){kind=small}
)]]
[[Categoria:Comuna de Rosselhon (Catalonha Nòrd